Ook buiten is je huis
07-05-2024
‘Je hebt een dorp nodig om oud te worden’. Onder die noemer is twee jaar lang onderzoek gedaan naar AI-kunstobjecten in de openbare ruimte om ontmoetingen tussen mensen (met en zonder dementie) in de wijk te stimuleren. Dit project speelde in op de behoefte van mensen met dementie om thuis te blijven wonen in de wijk waar ze zich prettig en veilig voelen.
Tijdens het afsluitende evenement op vrijdag 12 april 2024 kregen alle betrokken consortiumpartners kort de gelegenheid op eigen wijze hun inbreng en ervaringen te delen.
Sociale functie
Vanuit de TU Eindhoven bedankte projectleider Masi Mohammadi alle deelnemers voor hun inzet, samenwerking en het resultaat. Het was een onderzoek waar zowel kansen als onverwachte uitdagingen voordeden. De Technische Universiteit deed onderzoek naar de publieke familiariteit: herkennen en ontmoeten mensen elkaar meer door het neerzetten van een kunstvoorwerp in de Helmersbuurt?
Leyden Academy on Vitality and Aging gaf vervolgens via prachtige dans en poëzie een artistieke weergave van het verloop van de samenwerking in het project.
Digitaal verhaal
Vanuit de onderzoeksgroep Digital Life van de HvA (faculteit DMCI) waren Somaya Ben Allouch, Saskia Robben en Marwan el Morabet betrokken. Zij zijn -net als de overige onderzoekers van dit project- aan de hand van de methodiek ‘Citizen Science’ in gesprek gegaan met diverse bewoners van het betrokken Stadsdorp Vondel/Helmers over hun specifieke wensen, eisen en behoeften als het gaat om een dementievriendelijke buurt met inzet van Artificial Intelligence kunstwerken.
Citizen Science combineert de kracht van actief burgerschap met de kracht van wetenschap door burgers met verschillende achtergronden en belangen te betrekken bij het formuleren van onderzoeksvragen, het verzamelen en analyseren van gegevens en het bepalen van actie. In dit onderzoeksproject is ervaren dat de inwoners van het Stadsdorp gelijkwaardige gesprekspartners zijn geworden als het gaat om digitale kennis, wat een welkome ervaring was voor de onderzoekers.
Senior onderzoeker Saskia Robben zegt hierover:
‘Specifiek met betrekking tot technologie en AI denk ik, dat we een groep mensen hebben kunnen meenemen in de mogelijkheden ervan en een en ander hebben kunnen uitleggen, waardoor zij betrokken zijn geraakt.
We trots zijn op de burgers aangezien ze in de loop van het project goede, geïnformeerde gesprekspartners zijn geworden als het gaat om beslissingen maken rondom het ontwerpen van toepassingen met AI.’
Ondanks de unieke inbreng van alle stadsdorpers waren hun behoeften toch redelijk homogeen op grond waarvan een eenduidige applicatie gebouwd kon worden.
illi-tv heeft als consortiumpartner geholpen bij de bouw van deze digitale applicatie.
Een hele kunst
Stichting WG Kunst is een culturele instelling die tentoonstellingen organiseert en kunsteducatieve projecten verzorgt op het gebied van hedendaagse beeldende kunst. De doelstelling van WG Kunst is het opwekken en vergroten van belangstelling voor beeldende kunst door op laagdrempelige wijze een breed publiek actief in aanraking te brengen met kunst.
WG Kunst staat in het midden van Stadsdorp Vondel/Helmers en is zeer enthousiast, dat ze als onderdeel van dit onderzoeksconsortium mocht meewerken. AI kunstwerken zijn rijk aan interactie en bevorderen sociaal contact, maar in de praktijk ontstaan vaak veel dilemma’s waar democratische participatie op het spel staat. De Citizen Science benadering heeft dit goed ondervangen.
Het AI-kunstobject dat is gemaakt, is ‘Het Buurtverhalenbankje’ geworden. Dit bankje is als een bushokje, waar je -zonder dat hier ooit een bus komt- in gesprek gaat met wie je er ontmoet. Er ontstaan nieuwe ontmoetingen door en het vervult hiermee een sociale functie in het Stadsdorp.
Ontmoetingsgroepen van de Stichting Mantelzorg en Dementie zijn betrokken geweest bij het ontwerp van dit bankje.
Een bewoner die verbonden is aan Stadsdorp Vondel Helmers gaf een daverende slotspeech, die ze niet zelf had geschreven maar door ChatGPT had laten opstellen. Dat bleek een ‘lesson learned’ te zijn van haar betrokkenheid bij de Citizen Science bijeenkomsten uit dit project.
De algehele slotconclusie? ‘It takes a village to grow old’ is een ode aan de burgers zelf, die met elkaar de sociale functie in het Stadsdorp Vondel/Helmers bevorderen -onder het motto ‘Ook buiten is je huis’- waarbij technologie en kunst als ondersteunende factoren gelden.